Περιγραφή: Μια νέα σημαντική ανακάλυψη που μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικής σημασίας για την αντιμετώπιση ασθενειών του σύγχρονου κόσμου, έκανε πρόσφατα μια επιστημονική ομάδα από πολλές χώρες, μελετώντας τα συστατικά του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου.
Μετά από χρόνια συνεργασίας κατάφεραν να εφαρμόσουν μία καινοτόμα μέθοδο που προσδιορίζει την παρουσία του βιοενεργού συστατικού «3,3 διμεθυλο - 1 - βουτανόλης» (3,3-dimethyl-1-butanol ή DMB) στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ενός συστατικού ευεργετικού για την υγεία του ανθρώπινου οργανισμού το οποίο δρα κατά των επιβλαβών ενώσεων (ΤΜΑ και ΤΜΑΟ) οι οποίες σχετίζονται με την πρόκληση αθηροσκλήρωσης και την εμφάνιση φλεγμονών σε διάφορες καρδιαγγειακές παθήσεις.
Στις 30 Ιουνίου 2025, η διεθνής επιστημονική ομάδα αποτελούμενη από 4 Έλληνες, 3 Τούρκους κι έναν Καναδό (και συγκεκριμένα τους: Rifat Gimatdin, Hasan Yavuz Gören, Nikos Sakellaropoulos, Konstantinos Kiritsakis, Charalampos Anousakis, Fereidoon Shahidi, Ahmet Ceyhan Gören), με επικεφαλής τον ομότιμο καθηγητή του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας Απόστολο Κυριτσάκη, δημοσίευσε στο διεθνές επιστημονικό και έγκριτο περιοδικό Βιοδραστικών Συστατικών Τροφίμων (Journal of Food Bioactives - JFB), που ανήκει στις δημοσιεύσεις της Διεθνούς Εταιρείας για τα Διατροφοφάρμακα και τα Λειτουργικά Τρόφιμα (International Society for Nutraceuticals and Functional Foods - ISNFF), τα εντυπωσιακά αποτελέσματα της πρωτοποριακής μελέτης υπό τον τίτλο «Quantification of 3,3-dimethyl-1-butanol(DMB) in olive oil: a rapid and novel method» (Ελληνική απόδοση: Ποσοτικοποίηση της 3,3-διμέθυλο-1-βουτανόλης (DMB) στο ελαιόλαδο: Μια γρήγορη και καινοτόμα μέθοδος).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μέθοδος αυτή έχει επικυρωθεί σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό οδηγό Eurachem, ένα δίκτυο οργανισμών στην Ευρώπη, σε συνεργασία με Σύμπραξη για τη Διεθνή Ιχνηλασιμότητα στην Αναλυτική Χημεία (CITAC).
Έως τώρα στην διεθνή βιβλιογραφία εμφανίζονται λιγοστές και κυρίως αποσπασματικές αναφορές για την σημασία της υγειοπροστατευτικής ουσίας DMB και καμία μέθοδος δεν έχει δημοσιευτεί που να προσδιορίζει εργαστηριακά και με ασφάλεια τις συγκεντρώσεις της DMB στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Όπως σημειώνουν συμμετέχοντες στην μελέτη είναι η πρώτη φορά που επιβεβαιώνεται εργαστηριακά βάσει μιας αξιόπιστης επιστημονικής μεθόδου η παρουσία του συστατικού DMB στο ελαιόλαδο και προσδιορίζονται οι τιμές της με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Τα τελευταία χρόνια με πρωτοβουλία του καθηγητή κου. Κυριτσάκη και σε συνεργασία με τον ελαιοπαραγωγό Γιώργο Σακελλαρόπουλο από την Σπάρτη και τον επίσης γνωστό καθηγητή Ahmet Ceyhan Gören του Πανεπιστημίου Gebze της Κωνσταντινούπολης, πέτυχαν για πρώτη φορά διεθνώς την ανίχνευση και τον προσδιορισμό της σημαντικής αυτής ένωσης σε δείγματα βιολογικού ελαιολάδου από την Ελλάδα και την Τουρκία.
Οι βιολογικοί ελαιώνες Σακελλαρόπουλου, έχοντας στον πυρήνα τους την επιστημονικά αποδεδειγμένη υγειοπροστατευτική αξία των βιολογικών ελαιόλαδων και των επιτραπέζιων ελιών που παράγουν, συμμετέχουν ενεργά αλλά και διαχρονικά σε κλινικές μελέτες και έρευνες που πραγματοποιούνται σε φημισμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα, όπως το Harvard, το Yale, το Temple και το Auburn της Αμερικής, καθώς και η Φαρμακευτική σχολή Αθηνών του ΕΚΠΑ.
Έτσι και εδώ, ήταν εξαρχής αρωγοί και παρακολουθούσαν ενεργά την όλη την προσπάθεια. Έχοντας ήδη κάνει πληθώρα πειραματισμών, δοκιμών και αναλύσεων, παρήγαγαν πολυποικιλιακά εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα με σημαντικές συγκεντρώσεις της ουσίας DMB, τα οποία προσέφεραν για χρήση στη συγκεκριμένη έρευνα, ενώ παράλληλα στήριξαν επιστημονικά το υπόβαθρο και την κατεύθυνση της εν λόγω συνέργειας.
Έτσι, τα περισσότερα δείγματα που αναλύθηκαν σε εργαστήριο της Κωνσταντινούπολης και στα οποία προσδιορίστηκε η υψηλότερη παρουσία της DMB, προέρχονται από τους βιολογικούς ελαιώνες Σακελλαρόπουλου της Σπάρτης.
Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η δημοσιευμένη μελέτη στο Journal of Food Bioactives, οι τιμές DMB στα 9 δείγματα ελαιολάδου από την Ελλάδα και την Τουρκία είναι : N1 «Plus health blue» πολυποικιλιακό: 9,7 mg/L, Ν2 «Plus health DMB» πολυποικιλιακό: 11,4 mg/L, N3 «Fyllikon Πρώτης Συγκομιδής Βιολογικό»: 8,3 mg/L, N4 «Plus Health Green Πολυποικιλιακό»: 7,8 mg/L, N5 «Αγουρέλαιο» Πρώιμης Συγκομιδής Βιολογικό: 6,8 mg/L, N6 (άγνωστο) 4,8 μg/L, N7 «Αρμονία» Μονοποικιλιακό Βιολογικό: 4,8 μg/L, N8 (ελαιόλαδο τύπου Edremit από το Kırkağaç, Manisa) 8,8 μg/L και N9 (προϊόν αγοράς στην Τουρκία) 1,5 μg/L. To N2 έλαβε μάλιστα και τον χαρακτηρισμό Plus Health DMB Multivarietal evoo επειδή εμφάνισε στις αναλύσεις τις υψηλότερες τιμές της.
Όπως σχολίασε ο κ. Κυριτσάκης, η συγκεκριμένη ερευνητική ομάδα είναι η πρώτη που προσδιόρισε τις τιμές του συστατικού DMB στο ελαιόλαδο και τώρα οδηγούμαστε στο επόμενο βήμα: Να εξετάσουμε την αποτελεσματικότητα αυτού του συστατικού, που είναι ξεχωριστό και δεν είναι φαινόλη. Το DMB φαίνεται ότι μπορεί να αναστείλει τη δράση των ενζύμων που δημιουργούν τις ενώσεις ΤΜΑ και ΤΜΑΟ, οι οποίες συνδέονται με πολλές ασθένειες της εποχής μας, όπως είναι η αθηροσκλήρωση και οι καρδιοαγγειακές παθήσεις. Η ανάπτυξη της ως νέα μέθοδος χρωματογραφίας αερίου/φασματογραφίας μάζας (HS GC/MS) Θα βρει σύντομα ευρείες εφαρμογές στην έρευνα για το ελαιόλαδο ως βιολειτουργικό τρόφιμο και στην πρόληψη ασθενειών όπως είναι οι καρδιοαγγειακές παθήσεις , η νόσος Αλτσχάιμερ κ.ά.
Είναι γεγονός πως έχουν ξεκινήσει ήδη οι επαφές και οι διεργασίες και πολύ σύντομα θα ακολουθήσουν διευρυμένες μελέτες (και κλινικές) προκειμένου να ερευνηθεί περαιτέρω ο ρόλος του συστατικού DMB στο ελαιόλαδο και ο μηχανισμός λειτουργίας του, καθώς και πως δρα προστατευτικά σε διάφορες ασθένειες.
Είναι αξιοσημείωτο γεγονός ότι όλη την προσπάθεια και εξέλιξη μέχρι σήμερα παρακολουθεί στενά ο Δρ. Τάσσος Κυριακίδης, ερευνητής Επιδημιολογίας, Βιοστατιστικής και Κλινικών Μελετών, Επίκουρος Καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του φημισμένου πανεπιστημίου Yale της Αμερικής, όπου και θα συμμετέχει ενεργά αλλά και με πρωταγωνιστικό ρόλο στο προσεχές διάστημα σε σχετικές έρευνες και κλινικές μελέτες, που θα ακολουθήσουν.
O ερευνητής καθηγητής κ. Ahmet Ceyhan Gören δήλωσε: "Άνοιξε ένας νέος δρόμος για την έρευνα για το ελαιόλαδο. Συνεχίζουμε το έργο μας για την ανάπτυξη νέων μεθόδων εκτός από την υπάρχουσα μέθοδο. Αυτή η μελέτη όχι μόνο μας παρέχει νέες πληροφορίες, αλλά καταδεικνύει επίσης ότι ο πλούτος της ελιάς είναι μεγαλύτερος από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Έχει επίσης χρησιμεύσει ως απόδειξη των δυνατοτήτων για ακόμη μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων ερευνητών. Και οι δύο ομάδες έχουν πλέον ξεκινήσει νέες προσκλήσεις για έργα και στοχεύουν στην περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας τους. Εκφράζουμε την ειλικρινή μας ευγνωμοσύνη στην πολιτιστική μας κληρονομιά, την ελιά, για την παροχή αυτής της ευκαιρίας."
Σχετικά με την TMA, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι παράγεται από το μικροβίωμα του εντέρου, προέρχεται από τρόφιμα όπως το κόκκινο κρέας και στη συνέχεια απορροφάται στην κυκλοφορία του αίματος και οξειδώνεται σε TMAO στο ήπαρ. Η TMAO φαίνεται να διευκολύνει την ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης σε ζωικά μοντέλα που τρέφονται με δίαιτα πλούσια σε ζωικές πρωτεΐνες. Η TMAO, ένας μεταβολίτης που εξαρτάται από την εντερική μικροχλωρίδα, σχετίζεται με φλεγμονώδεις ασθένειες όπως η αθηροσκλήρωση, των οποίων οι ανοσολογικές διεργασίες αντικατοπτρίζουν εκείνες της ρευματοειδούς αρθρίτιδας (RA) (δείτε περισσότερα).
Επιχειρώντας να αναδείξουν συνολικά την σημασία του ελαιολάδου και τον καίριο ρόλο της DMB στην αντιμετώπιση του ΤΜΑ και του παραγώγου του ΤΜΑΟ, τα μέλη της επιστημονικής ομάδας σημειώνουν στην ίδια μελέτη: τον κρίσιμο διατροφικό ρόλο που αυτό παίζει στον μεσογειακό πολιτισμό εδώ και χιλιάδες χρόνια, αλλά και τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως. Πολυάριθμες μελέτες έχουν αναδείξει το ελαιόλαδο ως σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών με βάση το φαινολικό του προφίλ, το οποίο περιλαμβάνει φαινολικά οξέα και αλκοόλες, πολυφαινόλες, λιγνάνες, σεκοϊριδοειδή, ελαιασίνη και ελαιοκανθάλη. Οι βιολογικές επιδράσεις των συστατικών του ελαιολάδου περιλαμβάνουν προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα, αντιφλεγμονώδη δράση και νευρο- και ενδοθηλιακή προστασία (δείτε περισσότερα).
Ενδεικτικά, η θεραπεία με DMB κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας έχει αποδειχθεί ότι ανακουφίζει από την υπέρταση, παρέχοντας πληροφορίες για το θεραπευτικό δυναμικό της DMB ως μεταβολίτη που βασίζεται στο μικροβίωμα για την πρόληψη της υπέρτασης αναπτυξιακής αιτιολογίας. Οι ερευνητές έχουν προτείνει ότι εάν μελλοντικές μελέτες σε ανθρώπους δείξουν παρόμοια αποτελέσματα, η DMB θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες στρατηγικές για την πρόληψη ή ακόμα και τη θεραπεία καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού επεισοδίου, δύο από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Η TMAO έχει επίσης συνδεθεί με τη γήρανση, τη γνωστική εξασθένηση και άλλες εγκεφαλικές διαταραχές. Μια μελέτη του 2021 παρείχε για πρώτη φορά άμεσες ενδείξεις ότι η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε DMB παράγει σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνική κυριαρχία ενήλικων ποντικών χωρίς καμία επίδραση στο άγχος, τον φαινότυπο συμπεριφοράς που μοιάζει με κατάθλιψη ή τον σχηματισμό μνήμης (δείτε περισσότερα).
